Charakterystyka/ morfologia

Traszka górska (Triturus alpestris)

Systematyka
rząd: płazy ogoniaste (Caudata)
rodzina: salamandrowate (Salamandridae)
rodzaj: Traszka (Triturus)
gatunek: Traszka górska (Triturus alpestris)

Charakterystyka/ morfologia
Traszka górska jest nieznacznie większa od zwyczajnej, oznacza się jednak masywniejsza od niej budową. Długość ciała samicy dochodzi do 11 cm samca do 12 cm. Ciało jest walcowate, głowa wypukła, pysk zaokrąglony, a fałd podgardlany jest dobrze rozwinięty. Skóra tej traszki jest gładka czasie pobytu w wodzie , natomiast lekko chropowata w czasie życia na lądzie. W czasie przebywania na lądzie grzbiet i boki ciała są zwykle czarne, rzadziej ciemnoszare lub ciemnooliwkowe. Na tym tle u niektórych osobników występują jaśniejsze plamy o bardzo nieregularnych kształtach i tworzące różnorodne desenie. Brzuch jest pomarańczowożółty, zawsze bez plamek. Samica jest ubarwiona ubogo w stosunku do samca. Samiec traszki górskiej ma bardzo słabo zaznaczony grzebień. Podobnie, jak u wszystkich traszek, dymorfizm płciowy wyraźnie wykształcony, szczególnie w okresie godowym, gdy pojawia się u samców szata godowa. Charakterystyczną cechą jest występowanie u samców na grzbiecie niskiego, nieprzerwanego i gładkiego fałdu, posiadającego po bokach płytkie, podłużne rowki. U samicy grzbiet ciała jest płaski. W okresie godowym u samców na brzusznej krawędzi ogona pojawiają się niskie fałdy skórne. U samic takie fałdy pojawiają się na obu krawędziach ogona: na grzbietowej i na brzusznej. Wargi kloakalne samicy są małe i płaskie, różniące się wyraźnie wielkością od warg kloakalnych samca. Traszka górska posiada wyjątkowo ładne ubarwienia godowe. Dominującą barwą u samców i samic jest wówczas niebieska, często o srebrzystym połysku.

Biotop/ preferencje pokarmowe
Traszka jest gatunkiem ściśle górskim, zamieszkującym regiony od 3000 m n. p. m., ale znane są również, miedzy innymi w Polsce, izolowane populacje na terenach nizinnych( 100- 200 m n. p. m.) Występuje zazwyczaj w okolicach wód: zarówno płytkich, stojących zbiorników wodnych na nizinach, jak i prawie pozbawionych roślinności, górskich, zimnych stawów, jezior i strumieni o wolnym nurcie. W wodach tych odbywa gody. Raczej rzadko występuje w zbiornikach z dużą ilością ryb. Na lądzie spotykana jest w wilgotnych miejscach. Dobrze się czuje w niskich temperaturach. Prowadzi nocny tryb życia, w dzień można ją spotkać po ulewnych deszczach lub w czasie wędrówki do zbiornika godowego. Żyjąc na lądzie, oddala się co najwyżej na odległość 300- 600 m od zbiornika wodnego.W wodzie, podczas godów odżywia się w drobnymi zwierzętami wodnymi: larwami owadów: ochotkowatych, chruścików i jętek, niewielkimi skorupiakami i jajami innych płazów. Na lądzie zjada ślimaki, dżdżownice, pająki i owady.

Rozwój osobniczy
Odbywa aktywne gody nawet w wodzie o temperaturze 7-10 °C. Zwykle ma to miejsce w miesiącach marzec – maj. W wysokich górach traszki te rozmnażają się co dwa lata. W czasie wiosennego poszukiwania miejsca na gody i złożenie jaj zwierzę odbywa wędrówki nie tylko nocą, ale również w dzień. Rozród ma miejsce w płytkich strumieniach o wolnym nurcie, a także w rowach a także zanieczyszczonych sztucznych zbiornikach. Zapłodnienie poprzedzone jest tokami, podczas których samiec wykonuje taniec zmierzający do podjęcia spermatofora przez samicę. Wprawia on swój ogon w wibracje, raz po raz uderzając się nim po bokach ciała. Samica składa jaja pojedynczo lub w małych grupkach, w miarę dojrzewania. Liczba jaj składanych przez 1 samicę waha się od 100do 250 sztuk. Zanotowano przypadki kanibalizmu polegającego na zjadaniu jaj. Występuje on głównie u samic, ponieważ spędzają one więcej czasu w tym miejscu. Po około 20 dniach wylęgają się larwy, które przebywają w wodzie, poruszając się za pomocą ogona. Oddychają skrzelami. Tuż po wykluciu korzystają z zapasu składników odżywczych w żółtku. Później odżywiają się drobnymi organizmami wodnymi, zaczynając od mikroskopijnych skorupiaków, widłonogów i małżoraczków. Później do diety dołączają małże, ślimaki i owady, zwłaszcza larwy jętek i ochotkowatych oraz chrząszcze.. Gdy osiągną długość ciała ok. 4 cm, przeobrażają się w kilka miesięcy po złożeniu jaj w dorosłą postać. W niekorzystnych warunkach okres ten przedłuża się nawet do późnej jesieni lub nawet do następnego roku (larwy zimują w zbiorniku wodnym). U traszek zanotowano przypadki neotenii (rozmnażania się larw). W czasie metamorfozy nie pobierają pokarmu Po przeobrażeniu młode traszki wychodzą na ląd, przez jakiś czas przebywając w pobliżu zbiorników wodnych. W wysokich górach dojrzałość płciową uzyskują w wieku 10 lat. Są długowieczne. Spotykano osobniki dorosłe w wieku do 22 lat.

Status gatunku
W Polsce podlega ścisłej ochronie.

Autor: Wanda Kula