Charakterystyka/ morfologia

Lodówka (Clangula hyemalis)

Systematyka
Rząd: blaszkodziobe (Anseriformes)
Rodzina: kaczkowate (Anatidae)
Gatunek: Lodówka (Clangula hyemalis)

Charakterystyka/ morfologia
Lodówka odznacza się okrągłą głową i krótkim dziobem. Samiec jest większy od samicy, z charakterystycznym długim ogonem złożonym z ostro zakończonych sterówek, przypominających ogon jaskółczy. W szacie godowej ma głowę, szyję i pierś ciemnobrązową, wierzch ciała czarny z brązowymi brzegami, brzuch biały. Dookoła oka duża, biała plama. W zimie samiec biały z czarnymi skrzydłami, czarną plamą w kształcie litery "Y" na grzbiecie, czarną przepaską na piersi i czarną plamą na boku głowy i szyi przechodzącą w kolor szary wokół oka. Na grzbiecie i spodzie skrzydeł ma jaśniejszy pas. Również w tej szacie ma długi ogon. Występuje też pośrednia forma upierzenia między letnim a zimowym. Niezależnie od pory roku samiec ma jasną przepaskę na dziobie. W locie widać ciemne skrzydła bez lusterka. Samica w szacie godowej podobna do samca, lecz zamiast czerni i ciemnego brązu kolorami dominującymi są różne odcienie szarości. Biaława plama na głowie większa, zachodząca na szyję, lecz z domieszką szarości. Brak jej również długiego ogona, ma za to biały kołnierz. Samica zimą jasnoszara, z brązowym grzbietem i piersią, czarnymi skrzydłami i białą plamą z przodu, bokach głowy i szyi. Na policzku ciemna plama. Długość ciała 38–60 cm, rozpiętość skrzydeł 75 cm, waga . 500–1100 g

Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje jeziora i wolno płynące rzeki w strefie tundry oraz fiordy i małe wysepki. Stanowi tam najliczniejszy gatunek kaczek. Zimuje na nie zamarzniętych wybrzeżach mórz i dużych jeziorach. Pożywienie to drobne zwierzęta wodne, takie jak mięczaki, skorupiaki, owady czy narybek, z małą domieszką roślin, na przykład mchu i glonów. W poszukiwaniu pokarmu znakomicie nurkuje, nawet do 60 metrów.

Rozwój osobniczy
Na lęgowiska w tundrze i lasotundrze przybywa w kwietniu i maju. W pary dobiera się już na zimowisku, rzadziej po przylocie na lęg. Przelatuje jednak głównie nocami. W czasie toków samiec wydaje dźwięczne "a-a-aulik", dźwięki samicy są gardłowe. Gniazdo znajduje się na lądzie, w pobliżu wody nad jeziorami, rzekami o powolnym prądzie, na wysepkach lub na brzegach. Ukryte jest pod osłoną zarośli, roślinności bagiennej, krzaków lub wśród kamieni. Jest to dość głęboka jamka wysłana trawami i liśćmi oraz dużą ilością ciemnego puchu. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, może znieść jaja ponownie w przypadku utraty jaj lub małych piskląt, składając w maju – czerwcu 5 do 12 oliwkowych lub kremowych jaj. Jaja wysiadywane są "twardo" przez okres 24 do 29 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po wykluciu, usamodzielniają się po 35–40 dniach. Na zimowiska lodówki odlatują między wrześniem a listopadem.

Status gatunku
W Polsce pojawia się licznie na Bałtyku podczas przelotów i zimą (od końca września do początku maja), będąc najliczniejszą kaczką morską; w głąb kraju zalatuje bardzo nielicznie. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Największe zagrożenie dla tego gatunku stanowi choroba olejowa.

Przygotowała: Wanda Kula