Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Kukułka (Cuculus canorus)
Systematyka
Rząd: kukułkowe (Cuculiformes)
Rodzina: kukułkowate (Cuculidae)
Gatunek: Kukułka (Cuculus canorus)
Charakterystyka/ morfologia
Wielkością i sylwetką przypomina pustułkę, ubarwieniem krogulca, od którego różni się zaostrzonymi skrzydłami. Płochliwa, często kryje się w koronach drzew i w wyższych krzewach i najczęściej możemy ją zaobserwować w locie. U samic występują dwie odmiany ubarwienia: szara różni się od samca tym, że prążkowanie spodu sięga na górną pierś, zabarwioną w różnym stopniu rdzawo; wyraźnie odmienna prążkowana odmiana rdzawa, występuje częściej na wschodzie. Młode kukułki są ciemnoszare, prążkowane z białawymi brzegami wszystkich piór i białą plamą na potylicy. Gatunki należące do rzędu kukułkowatych mają specyficznie ukształtowane nogi.. Dwa pierwsze palce są skierowane do przodu, a dwa kolejne do tyłu, choć zewnętrzny czwarty palec jest na tyle zręczny, że może się obracać od przodu do tyłu w razie potrzeby. Jest to charakterystyczne, bo zdecydowana większość ptaków ma 3 palce skierowane do przodu, a tylko jeden do tyłu. Samiec odzywa się powszechnie znanym, donośnym kukaniem, samica chichoczącym trelem. Długość ciała: 32-38 cm, rozpiętość skrzydeł 54-68 cm, a waga do 120 g.
Biotop/ preferencje pokarmowe
Kukułka występuje na różnego typu otwartych terenach z kępami drzew i krzewów, na obrzeżach lasów , w górskich brzezinach ale i w pobliżu trzcinowisk wokół zbiorników wodnych, w parkach, na terenach wydmowych oraz na terenach zasiedlonych przez człowieka. Zjada owady, szczególnie owłosione gąsienice, które są często unikane przez inne ptaki. Chwytają też chrząszcze. Żerują na drzewach siedząc na gałęzi i wypatrując zdobyczy. Gdy ją dostrzegą, podlatują do owada i zbierają go dziobem. Rzadziej polują chodząc powoli po ziemi i tam poszukując pokarmu.
Rozwój osobniczy
W okresie godowym samica kopuluje z paroma samcami, zjawisko to jest rzadkie u innych ptaków. Te wabią ją kukaniem z dobrze wyeksponowanego miejsca - słupa, płotu, przewodu linii energetycznej czy z bezlistej gałęzi. Kukułki nie tworzą par, tym bardziej, że samców jest zwykle więcej niż samic. Nigdy nie zakłada gniazd, ani nie wychowuje piskląt. To pasożyt lęgowy. Od maja do początków lipca samica kukułki składa na ziemi około 10-20 małych jaj w przynajmniej dwudniowych odstępach. Zwykle przenosi je w dziobie i wkłada do gniazda gospodarza, po jednym. Bardzo rzadko udaje jej się znieść jajo wprost do gniazda przybranych rodziców jej młodych. Umieszczanie jaja trwa kilka sekund, a przy okazji samica kukułki zjada lub zabiera jedno jajo gospodarza i je wyrzuca. Ważne jest by jej jaja były podobne kolorem i kształtem do jaj gatunków, które mają je wysiadywać. Jeżeli jajo jest inne, gospodarz gniazda wyrzuca je albo porzuca gniazdo. Okres wysiadywania to około 11 do 13 dni (krótszy niż gospodarzy). Pisklę zaraz po wykluciu usuwa z gniazda konkurencję, jaja lub pisklęta gospodarza , po czym jest wykarmiane przez przybranych rodziców. . Pisklęta opuszczają gniazdo po około 21 dniach, zwykle jest to spowodowane faktem, iż w tym wieku młoda kukułka jest tak duża, że nie mieści się już w gnieździe. Po jego opuszczeniu może być jeszcze dokarmiana przez 2 lub 3 tygodnie. Później staje się całkowicie samodzielna. Tak długi okres opieki nad podrzutkiem, dla wychowujących go wróblowatych, oznacza zwykle stratę całego sezonu rozrodczego. Bardzo często kukułka usamodzielnia się w momencie, w którym dla jej opiekunów jest już za późno na wyprowadzenie nowego lęgu. Młoda samica kukułki rok później podłoży z dużym prawdopodobieństwem jajo gatunkowi, który sam ją piastował. Jednak nie każda niechciana adopcja kończy się udanym wychowaniem kukułczego pisklęcia. Wynika to ze zbyt dużych różnic w zapotrzebowaniu pokarmowym obu gatunków ptaków. Spośród ponad 200 gatunków stwierdzonych w Europie gospodarzy, kukułki najczęściej podrzucają swoje jaja do gniazd świergotków, pliszek, pokrzywnic, rudzików, pleszek i innych pokrzewkowatych. Kukułki wędrują samotnie do tropikalnej Afryki w końcu lipca i sierpnia, powracają do nas od końca kwietnia do maja.
Status gatunku
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Przygotowała: Wanda Kula
