Charakterystyka/ morfologia

Kania czarna (Milvus migrans)

Systematyka
Rząd: drapieżne (Falconiformes)
Rodzina: jastrzębiowate (Accipitridae)
Gatunek: Kania czarna (Milvus migrans)

Charakterystyka/ morfologia
Obie płci ubarwione jednakowo. Grzbiet ciemnobrunatny, może robić wrażenie czarnego, ale nigdy rudego; spód nieco jaśniejszy. Głowa jaśniejsza od tułowia, drobno kreskowana. Ogon nieznacznie wcięty , brunatny i drobno prążkowany. Dziób żółty z czarną końcówką, nogi żółte. Na wierzchu skrzydeł jasne pasy. Od spodu skrzydła są szare. W locie kania czarna trzyma skrzydła płasko rozłożone i stale porusza ogonem na boki. Wcięcie w ogonie widać tylko w czasie lotu czynnego. Jednak gdy szybuje i sterówki są rozłożone na boki - nie widać go. Lata zwinnie manewruje też palczasto zakończonymi skrzydłami. Wielkością dorównuje myszołowowi, choć jest od niego smuklejsza i ma dłuższe skrzydła. Należy do najbardziej społecznych ptaków szponiastych. Może tworzyć wspólnie duże grupy razem polujące i udające się na sen. Długość ciała 55–59 cm, rozpiętość skrzydeł 135–155 cm, waga 900 g.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, występuje głównie w pasie pojezierzy zachodniej części kraju (Wielkopolska, Pomorze Zachodnie), w części Dolnego Śląska) oraz na Mazurach]. W pozostałych regionach kraju występuje w rozproszeniu. Jest ptakiem wędrownym - przyloty odbywa od marca do maja, a odloty od sierpnia do września. Zimuje na południe od Sahary.

Biotop/ preferencje pokarmowe
Preferuje brzegi lasów liściastych i mieszanych w pobliżu bagien i otwartych wód oraz przestrzeni, zwłaszcza dolin rzek. Ptak ten potrafił dostosować się do rozmaitych środowisk od półpustyń, obrzeży lasów tropikalnych po wybrzeża mórz i centra metropolii. Większe skupiska kań czarnych widuje się nad wysypiskami śmieci lub w okolicach, gdzie roi się od mrówek i termitów. Gdy warunki są ku temu korzystne może tworzyć spore zagęszczenia w lokalnych populacjach. Tworzenie stad wynika z towarzyskości tego ptaka. Nocuje stadnie na drzewach. Poza sezonem lęgowym związana jest z terenami, gdzie znajdują obfitość pokarmu. Pożywieniem kani czarnej są drobne kręgowce: ryby, gryzonie, ptaki, również gady, płazy, ryby, ale też owady i dżdżownice. Chętnie żywi się padliną, najczęściej chorymi i śniętymi rybami zbieranymi często z powierzchni wody lub z brzegów zbiorników. Korzysta też z odpadków wyrzucanych przez rybaków oraz ubojnie. Może też polować na inne ptaki szponiaste. Dochodzi też do nękającego wydzierania ofiar innym gatunkom szponiastym. Zdobycz łapie na terenach otwartych i nad wodami.

Rozwój osobniczy
Po skojarzeniu się pary kań, samica trzyma się przez cały czas okolic gniazda, samiec przynosi jej pokarm. To ptaki typowo monogamiczne, więc więzi łączące partnerów mogą pozostawać trwałe przez wiele sezonów. Gniazdo jest zwykle ulokowane w rozwidleniach bocznych konarów w koronach drzew, zwykle liściastych, w pobliżu wody. Gniazdo składa się z gałęzi, wyścielone jest trawą i odpadkami napotkanymi w pobliżu, jak szmaty, papier czy sierść. Okres lęgowy zaczyna się w kwietniu. Budową zajmuje się głównie samiec. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu lub maju 2 do 4 białych z brązowymi lub rdzawymi plamami jaj. Jaja wysiadywane są przez okres około 30 dni przez obydwoje rodziców, choć głównie przez samicę. Pisklęta , gniazdowniki , opuszczają gniazdo po około 45 dniach, po 6 tygodniach od wyklucia są już lotne. Gdy na danym terenie jest dużo pokarmu to w okresie lęgowym tworzą kolonie.

Status gatunku
Kaniom czarnym grozi niszczenie naturalnych siedlisk, przede wszystkim dolin rzecznych nad którymi szukają pokarmu. Tracą swe tereny lęgowe również przez wyrąb starych drzew w pobliżu wód, likwidację zabagnień i zadrzewień. Negatywnie też wpływa na nie rozwój rolnictwa. Na wielu stanowiskach notuje się spadki ich liczebności. W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą. Wokół gniazd kań czarnych obowiązuje strefa ochronna: przez cały rok w promieniu do 100 m, a okresowo (od 1.03 do 31.08) – w promieniu do 500 m od gniazda.

Przygotowała: Wanda Kula