Charakterystyka/ morfologia

Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)

Systematyka
rząd: dzięciołowe (Piciformes)
rodzina: dzięciołowate (Picidae)
gatunek: Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)

Charakterystyka/ morfologia
Większy i z dłuższym ogonem od dzięcioła dużego. Głowa, szyja i spód ciała szare, grzbiet i ogon, oliwkowe. Samiec ma czerwone czoło i przednią część ciemienia, u samicy czerwona barwa w ogóle nie występuje. Wąska czarna obwódka dookoła oka i w kącie dzioba., a oczy ciemne. Młode są bardziej beżowoszare z oliwkowymi prążkami na bokach brzuchu. Prowadzi skryty tryb życia. Aktywny jest w dzień. Zwykle jest ptakiem samotnie żyjącym, tylko w okresie lęgowym łączy się w pary. Wiosną jest skryty, wykrywalny jedynie dzięki żałosnemu i płaczliwemu głosowi „pjupiupiupiu piu piu piu opadającemu stopniowo. Nie odzywa się prawie ani jesienią ani zimą. Dziuple służą mu również jako noclegowiska. Długość ciała 29 cm, rozpiętość skrzydeł 46 cm, waga około 120 g.

Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje luźne urozmaicone lasy liściaste i mieszane, zwłaszcza z przewagą buków i dębów. Ważne jest występowanie w nich starych drzew, co jest szczególnie częste w lasach łęgowych, ale zdarza się też w niektórych zadrzewieniach śródpolnych , starych sadach i parkach. W górach zasiedla także skraje borów szpilkowych do wysokości 1300 m. n. p. m. Wybiera miejsca w dolinach rzecznych lub w pobliżu wód. Zjada owady, głównie mrówki ich poczwarki i jaja . Zbiera je z powierzchni lub wydobywa z miękkiego drewna. Zimą korzysta z żerowisk dzięciołów czarnych i dzięki temu docierać do mrowisk ukrytych pod pokrywą śnieżną bo sam tego nie potrafi. Pożywia się też roślinami, a najchętniej owocami jarzębiny, orzechami laskowymi bzem czarnym, ziarnami i sokami sączącymi się z drzew. Żeruje przeważnie na ziemi sondując dziobem podłoże i rozgrzebując miejsca, gdzie gromadzą się mrówki. Wyciąga je swym długim i lepkim językiem. Mrówki są również pokarmem dla jego piskląt. Rodzice karmią je poprzez zwrócenie treści pokarmowej żołądka . Poza tym bezkręgowców szuka na martwych i zamierających drzewach w zagłębieniach kory. W okresie zimowym spotkać można go w ludzkich osiedlach, gdy penetruje ściany budynków i wyjada pożywienie z karmników.

Rozwój osobniczy
Dorosłe ptaki łączą się w pary wczesną wiosną i przyciągają wówczas swoją uwagę swym osobliwym zachowaniem. Samce i samice jak uganiają się między drzewami charakterystycznym, trzepoczącym lotem, biegają po pniach energicznie uderzają dziobem o gałąź. Werblują słabo i krótko, około 2 sekund o wzrastającym ku końcowi natężeniu. Głos godowy to seria coraz niższych dźwięków brzmiących jak „giu” wydawanych niekiedy także przez samicę. Pary są monogamiczne. Dziuple j wykuwają oba ptaki przez 9 – 21 dni, najchętniej w próchniejącym drzewie liściastym, buku, dębie lub brzozie, rzadziej sosnach 5 – 7 metrów nad ziemią, a czasami przejmują dziuple po innych dzięciołach. Samica składa od 7 do jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem 15 do 18 dni. Pisklęta rodzą się ślepe i nagie. Na piętach mają zrogowaciałe zgrubienie, na którym opierają się siedząc na dnie twardej dziupli. Nie jest ona bowiem, podobnie jak u innych dzięciołów , niczym nie wysłana. Na jej dnie może znajdować się jedynie próchno lub cienkie wiórki. Starsze pisklęta wyglądają z otworu wlotowego, przy którym rodzice zaledwie przysiadają, by nakarmić jedno młode, które ustępuje miejsca następnemu w kolejce. Opuszczają gniazdo po 20 dniach. Młode, które nie opuściły jeszcze gniazda da się poznać po specyficznym żebrzącym glosie, który porównać można do bzyczenia szerszeni. Dojrzałość płciową osiągają w 2. roku życia. Zimą dorosłe ptaki pozostają na terenach lęgowych, ale młode dzięcioły wyruszają w wędrówki za nowymi terytoriami dla stałego zasiedlenia się. Nie są one dalekie, bo zwykle ograniczają się do 150 kilometrów od lęgowiska. Wtedy też nie przeszkadza im obecność człowieka.

Status gatunku
Podlega ścisłej ochronie gatunkowej , wymaga ochrony czynnej.Liczebność dzięcioła zielonosiwego stale spada wskutek prowadzenia gospodarki leśnej, przede wszystkim usuwania starych i chorych drzew.

Przygotowała: Wanda Kula