Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)
Systematyka
rząd: dzięciołowe (Piciformes)
rodzina: dzięciołowate (Picidae)
gatunek: Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)
Charakterystyka/ morfologia
Już na pierwszy rzut oka dzięcioł średni wyróżnia się spośród innych dzięciołów czerwonym ubarwieniem wierzchu okrągłej głowy. Zasięg i intensywność czerwonej barwy jest jednakowa u młodocianych i dorosłych osobników. Do ważnych cech wyróżniających należy różowa barwa brzucha i podbrzusza, pręgowane boki oraz nieciągły czarny rysunek na policzkach i szyi. Boki ciała czarniawo kreskowane. Krótszy i słabszy dziób. Ostro zakończone i sztywne sterówki pomagają mu podczas wspinania ( zawsze głową ku górze). Ptak opiera się na nich a jednocześnie służą mu one jak sprężyna podczas kucia dziobem. Jest bardzo ruchliwy, żeruje na zewnętrznych gałązkach w koronach drzew, nieraz siada poprzek gałęzi jak ptaki śpiewające. Skryty i płochliwy. Aktywny w dzień, w parach trzyma się tylko w okresie lęgowym . Poza nim żeruje samotnie. Wielkości szpaka. Długość ciała do 19,5 cm, rozpiętość skrzydeł 37,5 cm, waga 54 do 65 g.
Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje lasy liściaste , głównie dębowo grobowe (grądy), ze starymi, obumierającymi drzewami. Dobre warunki znajduje w łęgach i innych zadrzewieniach nadbrzeżnych, w których do dziś przetrwały prawie naturalne drzewostany ze starymi wierzbami, olchami i topolami. Gdzieniegdzie gnieździ się w parkach ze starymi dębami i starych sadach. W odróżnieniu od innych dzięciołów pokarm jego stanowią przede wszystkim owady zbierane z powierzchni korowiny lub wyciągane z płytkich szczelin, na cienkich gałęziach i owoce, wiśnie i śliwki. Tylko w sporadycznych przypadkach wykuwa zdobycz bezpośrednio z drzewa. Jesienią również żołędzie, orzechy, bukiew. Zimą przede wszystkim wszystkie zimujące w szczelinach kory drobne bezkręgowce. Nie gardzi też nasionami słonecznika , łojem i innymi tłuszczami w karmnikach. Rzadko żeruje na ziemi. Zimą bardziej trzyma się określonego miejsca (dolnych części koron i pni), a od wiosny jest bardziej ruchliwy i częściej zmienia drzewa. Wczesną wiosną nakłuwa dziobem korę osik, brzóz i innych drzew aby zlizać wypływających z otworów sok roślinny, bogaty w cukry, których ptakowi brakuje. Nakłucia są ułożone zwykle w postaci poziomych linii lub mogą tworzyć nawet pierścienie. Przy okazji do ściekającego płynu zlatują się owady, które dzięcioł łatwo może zebrać.
Rozwój osobniczy
Już od stycznia rozlega się po lesie jego głos godowy: nosowe i smętne gek gek gek podobne do odgłosów ptaków drapieżnych. Bębni rzadko czas trwania dość słabego werbla trwa 2 do1 3 sekund. Przejawy terytorializmu przejawia też samica, Wydając śpiewy wabiące samice. Dzięcioły średnie tworzą monogamiczne pary. Co roku dzięcioły wykuwają nowe dziuple, zwykle w spróchniałym pniu lub grubej gałęzi martwego drzewa liściastego, często także w uschniętym konarze starego, ale nadal żywego dębu na wysokości 0,5 do 27 m. . Korzysta także ze skrzynek lęgowych. Wyściółkę stanowią jedynie okruchy drewna. Jeden lęg w roku, w maju lub czerwcu , samica składa 5 do7 białych z połyskiem jaj. Jaja wysiadywane są przez okres około 15 dni przez obydwoje rodziców, które po wykluciu karmią. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 21 dniach, ale nadal dostają od matki i ojca pokarm. Pełną samodzielność osiągają po 11-14 dniach. Dojrzałość płciową osiągają w pierwszym roku życia. Niewielka ilość (2 %) młodych ptaków wraca do miejsca swojego urodzenia. Zimą można spotkać go w mieszanych stadach z sikorami, pełzaczami, kowalikami i mysikrólikami. Ptaki razem szukają pokarmu i ostrzegają się przed napastnikami. Zimuje na terenach lęgowych. Podobnie jak dzięcioł duży jest ptakiem osiadłym, przemieszczającym się na 0,5 km dystanse. Młode rozlatują się dalej by poszukać partnera i miejsce lęgowe, na kilkanaście kilometrów od gniazda.
Status gatunku
Mniej pospolity niż dzięcioł duży. Jesteśmy światkami ustępowania tego gatunku. Zasadniczą przyczyna jest wycinanie starych lasów liściastych z dominacją starych dębów i zastępowanie ich drzewami iglastymi oraz usuwanie martwych i obumierających drzew ze starymi dziuplami i infekcjami grzybami. W Polsce objęty ochroną gatunkowa ścisłą. Wymaga ochrony czynnej.
Przygotowała: Wanda Kula
