Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Błotniak stawowy ( Circus aeruginosus)
Systematyka
rząd: drapieżne (Falconiformes )
rodzina: jastrzębiowce ( Accipitridae )
rodzaj: błotniak (Circus )
gatunek: Błotniak stawowy ( Circus aeruginosus)
Charakterystyka/ morfologia
Rozmiary i ubarwienie wyróżniają go spośród innych gatunków błotniaków. Jest masywny, ma najdłuższe i najszersze skrzydła, wielkością przypomina myszołowa. Łatwo rozpoznawalny w locie po ułożeniu skrzydeł uniesionych na kształt litery V. Samica jest brunatna z żółtopłowym rozjaśnieniem wierzchu głowy, gardłem i przednim brzegiem skrzydła. Samce maja radzwobrązowy brzuch i nogawice, jasnożółtą pierś oraz głowę z ciemnobrunatnymi kreskami, skrzydła szare, na końcach czarne. Ogon jest jasnoszary. Grzbiet i okolice łopatek ciemnobrunatne. Samce wybarwiają się powoli w ciągu 3- 4 lat. Młode ptaki przypominają samice, są ciemnobrunatne z rdzawożółtym rozjaśnieniem wierzchu głowy i podbródkiem. Długość ciała: 48-56 cm, rozpiętość skrzydeł: 110-140 cm, masa ciała: samice ok. 540-800 g, samce ok. 405-667 g
Biotop/ preferencje pokarmowe
Zasiedla tereny otwarte, głównie na nizinach, unika gór. Gniazda buduje w gąszczu zeszłorocznych trzcinowisk lub pałek rosnących wokół zbiorników wodnych: rzek, jezior, zbiorników retencyjnych, stawów rybnych, na torfowiskach z zaroślami wierzbowymi oraz coraz częściej w krajobrazie rolniczym, w niewielkich kilkuarowych oczkach wodnych, a nawet na polach w uprawach zbóż i rzepaku. Błotniak stawowy poszukuje pożywienia lecąc nisko nad trzcinowiskami, nadwodnymi zaroślami, nad powierzchnią wody lub sąsiadującymi z wodami polami i łąkami. Często zawisa w powietrzu wypatrując zdobyczy, poczym zapada w gąszcz trzcin lub innej roślinności. Jego ofiarą padają najczęściej ptaki do wielkości cyraneczki i drobne ssaki do wielkości szczura. W okresie masowego występowania norników lub gryzoni, zazwyczaj co 4-5 lat, zwierzęta te staja się głównym składnikiem diety. W niewielkiej ilości zjada również żaby, gady , ryby, owady oraz ptasie jaja.
Rozwój osobniczy
Dojrzałość płciową osiągają w 2-3 roku życia. Samiec tokuje w powietrzu wydając wysokie krzyki podobne do głosu czajki, samica żebrze podobnie jak podloty żałosnymi gwizdami. Samica wybiera jedną ze zbudowanych przez samca podstaw i buduje na niej gniado, umieszczone zwykle wśród najwyższych i najgęstszych trzcin. Wyprowadza jeden lęg w roku, składając w maju lub czerwcu 3 do 6 białawych lub niebieskawych jaj. Wysiadywanie rozpoczyna się od pierwszego lub drugiego jaja, tak więc pisklęta wykluwają się w kilkudniowych odstępach. Jaja wysiadywane są przez okres 31–36 dni wyłącznie przez samicę. Samiec w tym czasie przynosi jej pokarm. Przekazywanie przez samca pokarmu samica jest widowiskowym pokazem. Do lęgowego partnera trzymającego w dziobie zdobycz, przeważnie drobnego gryzonia, dolatuje partnerka i razem wykonują popisy akrobatyczne. Dodatkowo w locie pokazowym pojawiają się przewroty, spadania i zawroty. Po pewnym czasie samica odbiera w końcu zdobycz i leci z nią do młodych, podczas gdy ich ojciec wraca na polowanie. W okresie lęgowym błotniaki polują głównie na młode ptaki, pisklęta i jaja. Potomstwo reaguje w zaskoczeniu na drapieżnika. Próbuje przestraszyć go położeniem się na plecach i wymachiwaniem szponami. Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po około 35–40 dniach, kiedy stają się lotne, a po ok. 3 tygodniach od tego momentu są w pełni samodzielne (w tym czasie samica je jeszcze dokarmia). Tak jak pozostałe gatunki odbywa dalekie wędrówki na zimowiska do Afryki na południe od Sahary. Część osobników zimuje w Europie południowo-zachodniej oraz w rejonie Morza Śródziemnego. Na lęgowiska w Europie środkowej powraca od połowy marca do końca kwietnia, a na zimowiska odlatuje od połowy sierpnia.
Status gatunku
W Polsce nieliczny, lokalnie średnio liczny gatunek lęgowy obszarów niżowych kraju. Jego liczebność jest szacowana na 8000-10000 par. Błotniaki stawowe gniazdują niemal równomiernie na obszarze całego kraju. Głównymi zagrożeniami jest: degradacja siedlisk lęgowych, osuszanie terenów bagiennych, wypalanie roślinności szuwarowej, zmiany zachodzące w krajobrazie rolniczym , terenach żerowania błotniaka. Ponadto nielegalne odstrzały i wykładanie trutek na stawach rybnych. Na zimowiskach w Afryce degradacja siedlisk oraz stosowanie pestycydów. Gatunek objęty ochroną ścisłą, wymagający ochronny czynnej.
Przygotowała: Wanda Kula
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.
