Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Biegus zmienny (Calidris alpina)
Systematyka
Rząd: siewkowe (Charadriiformes)
Rodzina: bekasowate (Scolopacidae)
Rodzaj: biegus (Calidris)
Gatunek: Biegus zmienny (Calidris alpina)
Charakterystyka/ morfologia
Ptak mniejszy od szpaka. Sylwetka dość krępa o krótkiej szyi i niezbyt długich nogach. W szacie godowej łatwo rozpoznawalny po czarnej plamie na brzuchu. Wierzch czarno-szaro-rdzawy, pierś czarno kreskowana na białym tle. W szacie spoczynkowej popielaty z wierzchu, biały od spodu z delikatnym plamkowaniem na piersi. W locie widoczny biały pasek biegnący wzdłuż skrzydła oraz czarny pasek przez środek kupra i ogona. Dziób czarny, średniej długości, lekko zakrzywiony w dół. Samice są nieco większe od samców, ale jednakowo ubarwione. Cechą charakterystyczną osobników młodocianych są ciemne plamki po bokach ciała. Długość ciała: 15-30 cm, rozpiętość skrzydeł 35-40 cm, a waga 30-85 g.
Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje tundrę, torfowiska i bezdrzewne tereny podmokłe. W Skandynawii spotkać go można w piętrze alpejskim tamtejszych gór. Poza sezonem godowym preferuje wybrzeża wód, zarówno słodkich jak i słonych oraz wyspy w nurcie. Rzadziej spotkać go można w głębi lądu, ale zalatuje tam regularnie. W naszym kraju podczas przelotów ,marzec-maj oraz lipiec-listopad, można obserwować bardzo duże stada tych ptaków na wybrzeżu oraz zdecydowanie mniej licznie choć regularnie w głębi lądu na dnach spuszczonych stawów hodowlanych i zbiorników zaporowych Więcej osobników pojawia się jesienią niż wiosną. Wędruje zwykle w grupach zmieszanych z innymi biegusami i siewkowatymi. Jest on najliczniej przelatującym przez nasz kraj biegusem i ci którzy jesienią wybiorą się nad Bałtyk, łatwiej będą mogli go zobaczyć kiedy na plażach nie ma wakacyjnych tłumów. Są to dwa podgatunki tego ptaka. Calidris alpina alpina o dłuższym dziobie i bardziej kontrastowym ubarwieniu i Calidris alpinia schinzii z mniejszą plamą na brzuchu i o bardziej stonowanych barwach. Alpina jest częściej spotykany na przelotach, podczas gdy schinzii u nas gniazduje. W ostatnich latach gniazdował tylko na kilku stanowiskach (najwyżej 20-30 par) w delcie Świny, nad jez. Łebsko i w rejonie ujścia Redy do Zat. Puckiej. Niedawno jeszcze występował na Bagnach Biebrzańskich. Dzięki długim nogom i dziobowi, biegus może żerować w płytkiej wodzie, na piasku i błocie. Żywi się pierścienicami i innymi bezkręgowcami, które wyszukuje wsadzając dziób w podłoże. Latem są to owady, później częściej małe skorupiaki, larwy i inne zwierzęta żyjące na brzegach wody oraz zielone części roślin, zbierane z powierzchni lub poprzez sondowanie w miękkim podłożu. Gdy przypatrzymy mu się dokładnie, możemy zobaczyć jak wyciąga z błota długiego robaka i wciąga go szybko do dzioba. Jest bardzo sprawnym poszukiwaczem i często w miejscu, gdzie znajduje się dużo ukrytego po ziemią pożywienia, gromadzi się wiele biegusów.
Rozwój osobniczy
Jest najczęściej spotykanym biegusem w Polsce i jedynym lęgowym. Po powrocie od marca do maja na tereny lęgowe, rozległe łąki i pastwiska porośnięte gdzieniegdzie niską roślinnością słonolubną, samiec krąży nad wybranym terenem w nierównym locie. Czasem siada na podwyższeniu i zaczyna swoje trele. Zrywa się nagle do pionowego lotu, po czym z powrotem spada. Przypomina tym samym skowronka. Choć ptaki te nie są ze sobą spokrewnione, to lot tokowy i głosy skowronka i biegusa zmiennego są bardzo do siebie podobne. Dla swojej przyszłej partnerki szykuje parę gniazd. Samica wybiera najlepsze i wyścieła je trawą, mchem i liśćmi. Gniazdo jest dobrze ukryte w kępie roślinności trawiastej. Biegus zmienny ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju-lipcu /w Polsce w maju/ 4 oliwkowe, brązowo nakrapiane jaja wysiadywanie 16-22 dni przez obydwoje rodziców. Pisklętami opiekują się głównie samce. Pisklęta mają jasnożółty puch z czarnymi pasami i rzędami jasnych kropek. U biegusów obserwowane było "adoptowanie" obcych ptaków, zarówno przez pary posiadające już potomstwo, jak i przez te, które go jeszcze nie mają. Młode uzyskują lotność po około 4 tygodniach.
Status gatunku
Dość łatwy do zaobserwowania w okresie wędrówek na plażach i mulistych brzegach rzek i zbiorników gatunek chroniony, wymieniony w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako silnie zagrożony wyginięciem, i w Dyrektywie ptasiej; zagrożony zanikiem siedlisk lęgowych spowodowanym zarastaniem po zaprzestaniu wypasu i osuszaniem.
Przygotowała: Wanda Kula
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.
