Charakterystyka/ morfologia

Batalion (Philomachus pugnax)

Systematyka
rząd: siewkowe(Charadriiformes)
rodzina: bekasowate(Scolopacidae)
gatunek: Batalion (Philomachus pugnax)

Charakterystyka/ morfologia
Samica wielkości kosa, samiec 30% większy . Typowa sylwetka brodźca, nogi długie, mała głowa, krótka szyja, dziób krótszy od głowy lekko wygięty do dołu. Ogon i kuper tylko po bokach białe. W szacie godowej, od kwietnia do sierpnia, pióra z przodu szyi tworzą jednobarwną lub prążkowaną kryzę (czarną, czerwonobrązową lub białą). Długie, zakręcone pióra na potylicy tworzą rodzaj uszu. Przód i boki głowy nieopierzone, pokryte brodawkowatą skórą. Kolory "uszu", kryzy i nagiej skóry silnie zmienne . Mogą być: białe, beżowe, żółte, pomarańczowe, po niebieski, purpurowy, czarny, jednolitego koloru po plamki i prążki. Wszystko to sprawia, że nie spotkano jeszcze dwóch tak samo ubarwionych samców.. Odnosi się to również do ubarwienia nóg i dzioba. Grzbiet i skrzydła u wszystkich ptaków szarobrązowe z ciemnymi plamkami, brzuch jasnoszary. Dziób ciemny, kolor nóg zmienny - od czerni po oliwkowożółty i czerwony. Samice w szacie godowej mają wierzch ciała, szyję i pierś szarobrązową z plamkowaniem. Samce w szacie spoczynkowej, samice i osobniki młodociane ubarwione podobnie. Można je pomylić wtedy z innymi siewkowcami. Wierzch ciała szarobrązowy z ciemnymi plamkami, brzuch jasny. Głowa, również u samców, opierzona bez kryzy. U młodych szyja i podgardle są rudawe. W locie na skrzydłach widać wąski jasny pas i ciemniejsze przyśrodkowe sterówki ogona, który jest od góry obrzeżony na biało. Zaniepokojone bataliony wydają głuche "ga gag ga", ale raczej rzadko się odzywają. Długość ciała ok. 29-32 cm (samiec), 22-26 cm (samica), rozpiętość skrzydeł ok. 44-59 cm, waga ok. 70-255 g

Biotop/ preferencje pokarmowe
W Polsce skrajnie nielicznie lęgowy - rocznie zakłada gniazda od 50 do 80 samic, na rozproszonych, nieregularnie zajmowanych stanowiskach głównie w północnej części kraju, pomimo tego, że u nas tokuje. Wybiera rozległe, wilgotne, krótko ścięte i słabo użytkowane łąki w pobliżu małych zbiorników wodnych, torfowiskach oraz bagna. Preferuje pas północnoeuropejskiej i azjatyckiej tundry. W czasie przelotów odpoczywa na wilgotnych łąkach i mulistym podłożu.
Latem żywi się bezkręgowcami, głównie dorosłymi owadami i ich larwami, zjada , pająki, skorupiaki wodne oraz ślimaki, uzupełnia pokarmem roślinnym, a podczas przelotów i na zimowiskach zjada też nasiona. Zbiera je z powierzchni ziemi, wybiera z wody lub chwyta w płytszych wodach. Żeruje chodząc lub brodząc na płytkich głębokościach.

Rozwój osobniczy
Samce wracają na lęgowiska na przełomie marca i kwietnia, a 2-3 tygodnie później samice. W tym czasie samce się pierzą, zmieniając tak, że samice zastają je już w barwach godowych. Samce zbierają się w grupy na suchych miejscach wśród podmokłych łąk i bagien, a następnie rytualnymi walkami starają zwrócić na siebie uwagę samic. Każdy samiec ma nieduże , 25 do 40 cm, terytorium tokowe z którego przywabia samice. Broni go agresywnie. Samiec jak tylko zobaczy samice stroszy pióra czubów i kryz, trzęsie głową, rozkłada pióra ozdobne i ogony, drepcze w miejscu, podskakując w górę, biega tam i z powrotem. Wdaje się też w udawane walki na dzioby i pazury z konkurentami. Samice przechadzają się miedzy samcami i wybierają „najdzielniejszego”, który najokazalej przedstawił swoje upierzenie i barwy. Samiec w tym czasie kłania się im mając nastroszone pióra. Mimo to zachowania te nie tworzą więzi pomiędzy partnerami. Po zapłodnieniu samce zostawiają samicę i wracają na tokowisko. Nie ma tu dłuższego łączenia się w pary, wspólnej budowy gniazda. Gniazdo samica buduje na ziemi, w suchym miejscu. Wyszukuje zacienione miejsce w trawach, gdzie wygrzebuje jamkę, którą wyścieła źdźbłami i liśćmi traw. Bataliony w ciągu roku wyprowadzają jeden lęg Samica w maju-czerwcu składa 4 jaja o różnej barwie, przeważnie brązowo lub zielonkawo nakrapiane. Jaja wysiaduje przez okres 21-22 dni. Pisklęta usamodzielniają się po około 3 tygodniach. Opiekuje się nimi tylko samica. Od sierpnia bataliony zbierają się w liczne stada dochodzące nawet do tysięcy osobników. Jesienne przeloty trwają do października.

Status gatunku
Objęty ścisłą ochrona gatunkową. Zagrożeniami dla tego gatunku jest osuszanie bagien i zarastanie krzewami podmokłych łąk.

Przygotowała: Wanda Kula